|
20:03 گرينويچ - چهارشنبه 17 نوامبر 2004 مهدی جامی
دبير مجموعه سايت فارسی بی بی سی به بهانه سومين سال معرفی شدن وبلاگ به جامعه فارسی زبان، مجموعه گفتارهايی از دست اندرکاران اين رسانه جديد منتشر می کند که هدف از آن بررسی جنبه های مختلف وبلاگ نويسی ايرانی و فارسی است. وبلاگ يکی از مردمی ترين رسانه های مدرن است که محبوبيت فوق العاده ای در بين جوانان ايرانی پيدا کرده است تا حدی که مجموعه وبلاگ های فارسی را، که متجاوز از 60 هزار صفحه فعال است، از نظر شمار در مقام چهارم جهان قرار داده است.
رسانه وبلاگ بسرعت به رسميت شناخته شده است و بسياری از جوانان گمنام و نويسندگان صاحبنام از آن برای ارتباط استفاده می کنند. اين ارتباطی دو سويه بين خواننده و نويسنده است که در هيچ زمان ديگری تجربه نشده است. بی بی سی برای شناخت عميق تر اين رسانه جديد از شماری از دست اندرکاران وبلاگ خواست تا جنبه های قابل توجه اين پديده تازه را بررسی کنند. طبيعی است که بحث ها هنوز خصلت تجربی دارند تا علمی. همچنين تازگی اين رسانه همراه است با کشف شدن جنبه های تازه آن و نيز رشد مداوم آن. دو خصلتی که شناخت آن را دشوارتر می کند. اما هر چه هست، آموختن و انديشيدن در مسير اين رشد و کشف مدام درک روشن تری از چگونگی تحول و حرکت آن و نيز اهميت امروز و آتی آن به دست می دهد. اين مجموعه به همين خاطر تهيه شده است. ترتيب انتشار مطالب ترتيب دريافت آنهاست. نيز: بخش اول و دوم از پاسخ های وبلاگ نويسان جوان به پرسش "چرا وبلاگ می نويسم؟":
 وبلاگ؟ - از اتاقم به جهان راه دارم
وبلاگ، اسلام و سياست ايرانی
نسرين علوی، پژوهشگر و مولف 'وبلاگ ايرانی' شماری از ناظران مسائل اجتماعی ويژگی نسل جديد ايران را از نگاهی انتقادی در اين می بينند که آنها آلترناتيو تازه ای يا برنامه و رهبری تازه ای عرضه نمی کنند -که به نظر من نمی تواند نقصی به شمار آيد و برعکس اسباب رستگاری آنها هم هست. اگر بخواهيم به جريان نظرنويسی های جوانان وبلاگ نويس توجه کنيم بايد بگوييم آنچه دارد اتفاق می افتد جانشين شدن ايده آل ها به جای ايدئولوژی هاست. اگر بتوان ويژگی يی برای وبلاگ های ايرانی شمرد اين ويژگی تداوم خواست شفافيت و پاسخگويی در جهان وبلاگی آنان است؛ خواستی که در گفت و گوی کثرت گرا و دموکراسی خواه آنها خود را نشان می دهد. اين وبلاگ نويسان جوان با ترجيح آشکارشان برای گفت و شنود نمايندگان نسل تازه ای هستند که بيش از 70 درصد جامعه ايران را تشکيل می دهد. آنها صداهای پيشگام در دموکراسی خواهی اند. اين اکثريت در نهايت آينده ايران را رقم خواهد زد. تخصص در وبلاگستان
نيما اکبرپور، کارشناس کامپيوتر و وب نگار متخصص امروزه وبلاگ‌های تخصصی بسياری به زبان فارسی و در رشته‌های متنوعی همچون کامپيوتر، ادبيات، هنر، سياست، ورزش، شيمی، حقوق، مديريت و حتی مواردی خاص همچون آشپزی در وبلاگستان فارسی موجود است که خوانندگان بسياری دارند. وبلاگ‌های تخصصی توانسته‌اند تا حدی زياد خلاء ناشی از کمبود مطالب تخصصی به زبان فارسی را جبران کنند. گشتی در موتورهای جستجو به دنبال اصطلاحات تخصصی اين مهم را بيش از پيش نمودار می‌سازد چرا که قطعا در نتايج جستجو آدرس وبلاگها را در صفحات ابتدايی خواهيم ديد. وبلاگ‌های تخصصی تا کنون توانسته اند مکان خوبی برای تبادل اطلاعات و بحث هايی پيرامون مضمون خود باشند و متخصصين هم‌رشته را گرد هم آورند. در بسياری مواقع از درون آنها کارهای گروهی و پروژه‌‌های کاربردی سر برآورده و حلقه‌های مشخصی را ايجاد کرده است. تجمعات، اعتراضات، فعاليت‌های نمايشگاهی، گردهمايی‌ها، چاپ کتاب و حتی کمک به تکميل يک پايان‌نامه مواردی‌ست که بارها در وبلاگستان فارسی شاهد آن بوده‌ايم.
مخاطبان ایرانی رسانه ها به دلیل انحصار دولتی بر شماری از رسانه ها، کنترل نامحدود سیستم قضایی بر مطبوعات، دولتی بودن رادیو و تلویزیون و امکان کنترل و فیلترینگ اینترنت توسط دولت و برخی دلایل دیگر دچار اختلال شدید رسانه ای هستند.مخاطبان ایرانی در دنیاهای متفاوت ارتباطی زندگی می کنند. این امر باعث شده است که به دلیل خصوصیت ویژه هر وسیله ارتباطی استفاده از یک رسانه، مخاطب را از سایر رسانه ها بگریزاند و دریچه او را محدود و بسته نگه دارد. گروهی از ایرانیان منحصرا از دریچه مطبوعات موجود کشور و رادیو و تلویزیون جمهوری اسلامی دنیا را می بینند، گروهی از دریچه تلویزیونهای فارسی زبان خارج از کشور با دنیا مواجه می شوند، گروهی از مخاطبان تنها از طریق رادیوهای فارسی زبان خارج از کشور اخبار را می شنوند و گروهی از دریچه اینترنت همه چیز را می بینند؛ این گروه که در دهه گذشته گروهی معدود به شمار می آمد، اینک به جمعی فراوان تبدیل شده است. این گروه از اینترنت به عنوان جایگزینی برای مطبوعات، جایگزینی برای رادیو و تلویزیون، جایگزینی برای باشگاه تفریحی، جایگزینی برای نامه نگاری و جایگزینی برای ارتباطات رو در رو استفاده می کنند. در حقیقت شاید اقبال بیش از حد ایرانیان به اینترنت نه به خاطر خوش اقبالی اینترنت، بلکه به دلیل بحران در سایر رسانه ها و مجامع و اجتماعات است. شاید اگر شرایط رسانه ای ایران متفاوت بود، این حجم وسیع از اقبال به اینترنت، گروه های یاهو، سایت اورکات و وبلاگ ها وجود نداشت، این اقبال بلند شاید از بدشانسی ماست. وبلاگ های گروهی، حلقه های آغازين گفت و گو
علی اصغر سيدآبادی، از پايه گذاران وبلاگ گروهی هنوز یکی از ویژگی های وبلاگ های موفق، سرعت "به روز شدن" آن هاست. وبلاگ هایی که هر روز مطلب ارائه می دهند، خوانندگان خود را حفظ می کنند و وبلاگ هایی که بین مطالبشان وقفه های طولانی ایجاد می شود، با ریزش مخاطب روبه رو می شوند. از سوی دیگر به روز کردن وبلاگ به خصوص با مطالب جدی برای وبلاگ نویسی که کار و حرفه اش چیز دیگری است ، بسیار دشوار است. برخی از وبلاگ های گروهی برای غلبه بر این وضعیت، شکل گرفته اند؛ اما کارکردهای دیگری نیز برای آن می توان تصور کرد، کارکردهایی که شاید هم هدف اولیه و آگاهانه شکل گیری برخی از آن ها بوده است. حضور چند نفر به جای یک نفر در یک فضا با خود سلیقه های گوناگون را می آورد و از دل سلیقه های گوناگون گفت و گو زاده می شود، گفت و گوهایی که اگر چه درون یک حلقه آغاز می شود، اما به خاطر ویژگی های این فضا، در آن حلقه محبوس نمی شود و راهی به بیرون می یابد و به گفت و گو در فضایی بزرگ تر دامن می زند. نمونه زنده چنین پدیده ای یاداشت کوتاه داريوش آشوری درباره وبلاگ نویسی در حلقه ملکوت بود ، که اگرچه بحث درباره اش از آن حلقه آغاز شد؛ اما به آن محدود نماند.
وبلاگ و روزنامه نگاری اينترنتی
مصطفی قوانلو قاجار، روزنامه نگار با ظهور وبلاگ، عده ای از روزنامه نگاران که عمدتا جوان بودند نوشتن در وبلاگ های شخصی را آغاز کردند. این دسته از روزنامه نگاران آثار خود را که در روزنامه ها چاپ می شد به وبلاگ منتقل می کردند و از نظرات کاربران درباره مطالبشان استفاده می کردند. بدین ترتیب گروهی از روزنامه نگاران ایرانی با پدیده جدیدی به نام سایبر ژورنالیسم آشنا شدند که در پیشرفت حرفه ای شان بسیار موثر بود. این گروه به علت دسترسی به اطلاعات و اخبار اینترنتی می توانستند پویاتر از همکارانشان حرکت کنند. از میان این روزنامه نگاران آن دسته از روزنامه نگارانی که به زبان انگلیسی تسلط داشتند جلوتر از بقیه افتادند. در روزهای آغازین وبلاگ نویسی در ایران تنها 10 وبلاگ در فهرست روزنامه نگاری پرشین بلاگ وجود داشت اما امروز این تعداد به 350 وبلاگ رسیده است. به طور تخمینی بیش از 50 روزنامه نگار در سراسر ایران دارای وبلاگ شخصی هستند. علاوه بر روزنامه نگارانی که پیش از این به طور حرفه ای در نشریات چاپی کار می کردند گروهی از جوانان وبلاگ نویس نيز به روزنامه نگاری علاقه مند شدند. جوانانی که توانایی نوشتن در خود می دیدند و مطالبشان مورد توجه قرار می گرفت جذب مطبوعات و نشریات شدند. بدین ترتیب وبلاگ باعث شد تا نسل جدیدی از روزنامه نگاران شکل بگیرد.
سه سال وبلاگ ايرانی
حسين درخشان، نويسنده وبلاگ سردبير:خودم تنها چند روز از انتشار راهنمای ساده ساختن وبلاگ به زبان فارسی گذشته بود که تعداد وبلاگ‌های فارسی از تعداد انگشتان دست فراتر رفت. اما امروز، پس از سه سال، تعداد وبلاگ‌های فارسی بر اساس تخمین‌ها نزدیک به 100هزار صفحه رسیده است. وب‌سایت پرشین‌بلاگ و وب‌سایت‌های دیگر شبیه به آن که محیطی کاملا فارسی برای ساختن وبلاگ فراهم کرده بودند دلیل این جهش بزرگ در شمار وبلاگ‌های فارسی بودند. وبلاگ‌های نخستین بیشتر توسط ایرانیان خارج از کشور نوشته می‌شدند و هر کدام با استفاده از زبانی متفاوت سعی می‌کردند دنیای ذهنی پیرامون خود را برای خوانندگان تشریح کنند. بعضی از آنها با نگاه و لحنی شخصی و خودمانی و بعضی دیگر با زبانی رسمی و غیر شخصی به نوشتن مشغول بودند؛ از خاطرات روزمره بگیرید تا نظرات کوتاه و بلند درباره مسایل سیاسی، اجتماعی و آثار هنری. کم‌کم نویسندگان و روزنامه‌نگاران شناخته‌شده نیز به جمع نویسندگان وبلاگها می‌پیوستند و به اعتبار این فضا و رسانه‌ی جدید می‌افزودند. اما این مانع نمی‌شد که نویسندگان تازه‌کار وبلاگها خود را دست‌کم بگیرند. وبلاگ: رسانه اطلاع رسان يا نظر رسان؟
مسعود بهنود، روزنامه نگار و وب نويس آن چه تاکنون با همه وسعتی که وبلاگ ها گرفته اند مانع از توجه رسانه ها و خبرگزاریها به اين رسانه شده بيش از همه به کمبود دقت حرفه ای در نقل خبرها و اطلاعات مربوط می شود که بنا به طبيعت نويسندگان جوانشان بيش از آن که به صحت اخبار توجه کنند، از آن به عنوان وسيله ای برای ابراز نارضايتی از شرايط موجود کشور بهره می گیرند. تنها استثنا وب نوشت محمد علی ابطحی است. چرا که بيش ترين نقل رسانه های معتبر جهانی از ميان وبلاگ های فارسی، به وبلاگ اين روحانی اصلاح طلب و مشاور رييس جمهوری اختصاص دارد. اما روشن است که اين نمونه منحصر به فرد بيشتر استثناست تا قاعده. نزديک به تمامی وبلاگ های فارسی زبان با نام های مستعار منتشر می شوند و اين پنهان بودن نام نويسندگان گرچه اطلاعات را بی پرواتر و افشاگرانه تر می کند اما از ضريب اطمينان به اخبار درج شده در آن می کاهد. يکی از قديمی ترين روزنامه نگاران ايران، وبلاگ ها را جانشين شبنامه هائی خوانده است که در دوران های مختلف تاريخ قرن بيستم منتشر می شدند و در زمان خود تاثير بسياری در شرايط سياسی و اجتماعی داشتند.
وبلاگ نويسی در ايران
محمد علی ابطحی، مشاور رئيس جمهوری ايران و وب نويس
مدتها بود که کمی جدی ترها در حاکمیت صحبت از برداشته شدن مرزها می کردند. دیگرانی هم بودند اینها را تبلیغاتی می دانستند که برای شکستن مقاومت آنها طراحی شده و یا اینکه این تهدیدها طرح می شود تا موج مقابله با تهاجم فرهنگی سامان نگیرد. اما من وقتی که آرام آرام وبلاگها را می خواندم، به اولین نقطه ای که رسیدم این بود: با اینترنت، مرزها برداشته شده و ایرانیان نیز همانجا نشسته اند که دیگران در دنیا نشسته اند. دنیا دارد با درون جامعه ایرانی آشنا می شود و ایرانی ها با درون جوامع دیگر. با آزادی کامل و به شکلی که هرکس هرچه می خواست می توانست بنویسد. در کنار این آزادی، نکته بسیار پر اهمیت تری که به آن فکر می کردم این بود که نسل اول ایرانی ها که در خارج کشورند و همواره نگران زبان فارسی بودند، خواه ناخواه لبخند شیرینی بر لبانشان جای می گرفت که در این انقلاب بزرگ ارتباطات وبلاگنویسی باعث جان گرفتن دوباره زبان فارسی شده است. همه جوانان ایرانی خارج از کشور به مهمانی پاسداشت زبان فارسی دعوت شده بودند که هیچ اتفاقی جز وبلاگنویسی در در عرصه اینترنت که همه به آن دسترسی داشتند نمی توانست چنین زبان فارسی را تعمیق بخشد و برای ایرانیان نهادینه کند.
|
.gif)
