زبان جديد جوانان ايرانی چيست؟

جمعه, 19 آبان 1385 09:55

تعداد بازدید :7287

کمتر کسی در جمع جوانان معنای صحبت های آنان را می فهمد. آنها زبانی ساخته اند که شرط دانستن اش جوان بودن است. خيلی از ما معنای "پژو حسرتی"، "مخ کسی را چت کردن"، "زاخار"، "زيدوفسکی" و... را نمی دانيم و البته حدس هم نمی زنيم.

دکتر سيد مهدی سمائی با صبر و حوصله لغات و معانی زبان جوانان را گرد آورده و نشر مرکز آن را با نام فرهنگ لغات زبان مخفی منتشر کرده است.

اين کتاب که در يکماه به چاپ دوم رسيد يکی از مطرح ترين کتاب های دو سه ماه اخير است که در بيشتر مجامع فرهنگی در باره اش صحبت می شود.

کتاب مقدمه ای درباره جامعه شناسی زبان دارد و دکتر سمائی در اين مقدمه نوشته است:" ... زبان يک رفتار اجتماعی است. هر جامعه که به زبانی واحد تکلم می کند ملزم به رعايت اين رفتار است. گروه های اجتماعی موجود در هر جامعه نيز تابع قواعد کلی زبان آن جامعه هستند.

اما چون دارای هنجارهای گروهی خاص خود نيز هستند در زبان جامعه تغييراتی متناسب با هنجارهای گروهی خود می دهند. و اين يکی از راه های به وجود آمدن گونه های اجتماعی زبان است.

بدين معنی که جامعه مفروض بسته به تمايلات و سلايق و اعتقادات گروه های اجتماعی رفته رقته همگنی اش از دست می رود و گونه هايی تا حدی متفاوت با آن زبان به وجود می آيد."

دکتر سمائی توضيح می دهد که زبان مخفی يا "آرگو" يکی از گونه های اجتماعی زبان است و نخستين بار سارقان و راهزنان و افرادی که رفتار خلاف قانون داشتند، چنين زبانی را فراهم آوردند.

لفظ آرگو ريشه فرانسوی دارد و اولين بار آن را در قرن پانزدهم به کار برده اند. زبان مخفی معاصر را دو گروه ابداع می کنند و به کار می برند.

نخست قانون گريزان، چون به زبانی نياز دارند که حافظ افکار و مقاصدشان باشد و نامحرمان نتوانند از آن راه به دنيای آنان وارد شوند.

دومين گروه کسانی هستند که خلاف هنجارهای جامعه رفتار می کنند. هنجارهايی که رعايت نکردنشان باعث شماتت و يا انگشت نما شدن می شود.

مولف می افزايد: "زبان مخفی در اصل يک زبان مستقل نيست و يکی از شکل ها و گونه های هر زبان معيار است. زبان مخفی عمدتا در حوزه واژگان و تا حدی اصطلاحات و عبارت های فعلی ابداع و زائده هر زبان می شود. بخشی از اين واژه ها به سبب کثرت استعمال به زبان مردم کوچه و بازار راه پيدا می کند و جزيی از زبان معيار می شود."

دکتر سمائی در سابقه بررسی زبان مخفی آن را دارای مشابهت های زياد با زبان عاميانه می داند و معتقد است زبان عاميانه راهی است برای رسيدن به زبان مخفی.

پيش از اين فرهنگ های متعددی برای زبان عاميانه تدوين شده است. فرهنگ لغات عاميانه محمد علی جمالزاده، فرهنگ عوام ميرقلی امينی، کتاب کوچه احمد شاملو، فرهنگ فارسی عاميانه ابوالحسن نجفی، فرهنگ لغات عاميانه و معاصر رضا انزابی نژاد.

و آثاری که به نوعی با زبان مخفی مربوط اند : مجموعه لغات و اصطلاحاتی که سيد ابراهيم نبوی در ضميمه کتاب سالن ۶ از زبان مخفی زندانيان گرد آورده، بخشی از لغات کتاب فرهنگ جبهه سيد مهدی فهيمی و فرهنگ اصطلاحات عاميانه جوانان مهشيد مشيری.

درباره کاربرد معنايی کلمات زبان مخفی، دکتر سمائی توضيحات دقيقی داده و پس از ذکر مدخل ها و معانی آنها ، لغات را از نظر حوزه های معنايی به سيزده قسمت تقسيم کرده است. مثلا در حوزه اسامی فريبکاران و اسامی و فعل های مربوط به فريب آمده است : دودره کردن ، سرپيچ را به دست کسی دادن، مخ کسی را تيليت کردن.

و در حوزه اسامی جنس مخالف : زاخار، زيدوفسکی، دوخی، تصادفی، کينگ کونگ...

در حوزه الفاظ و افعال مربوط به امنيت و اطلاعات و حفظ اسرار: آنتن، آمار گرفتن، کاکتوس، کيو دادن، ريسيور، سات لايت، شيرين پلو و...

در حوزه ايجاد ارتباط و ابراز عواطف : برای يکديگر لاو ترکاندن، توکار کسی بودن، فاز دادن، تريپ لاوی شدن، آماردادن، حال پخش کردن و...

در حوزه اسامی مزاحمان و افعال مربوط به مزاحمت : آويزان، تاول، زيگيل، گيرسه پيچ، کليک کردن، سريش و...

در حوزه نام اشخاص غيرمتجدد : ابوالحسن، اشکول تپه، اف جی اس، ام الجواد، فول جواد سيستم، جواد مخفی، منيجه، رپ مخفی و ...

مامور نيروی انتظامی :ژوليت، مغز، نيرو ،كلان ( مخفف كلانتری )، گاريكی

شلوار گشاد چند ساسونه و اغلب دارای فاق بيش از حد بلند: شلوار خانواده ، شلوار جوادی ، شلوار حمزه

در حوزه اسامی و افعال و ترکيبات مربوط به حالات روانی: اعصاب کسی را تيليت کردن، بی کلاج، تو حس بودن، چت اوغلی، روغن ريزی داشتن، قاط زدن و ...

در حوزه نام اشخاص کودن: دامبولی، شيويل، تاپاله، دونبش، شلغم، چپول، دنبه، قاق، غضنفر و ...

نام خودروها: پژو حسرتی، پژو کارمندی، جواد مخفی ( پژو آردی )، حاصل ازدواج فاميلی، جا صابونی، کوالا، رنو تحصيل کرده،شياف، اپل عقب افتاده و دوو منگل ( ماتيز ) ،عروس دهاتی ( پژو پرشيا ) و ...

زی ذی ، زذايی: صورت اختصار زن ذليل

كتاب فرهنگ لغات زبان مخفی در چاپ دوم با تيراژ5000 نسخه در 116 صفحه ، به قيمت 1200 تومان توسط نشر مركز منتشر شده است. اين کتاب در مجموع 524 مدخل دارد.

منبع